Blog
Jak dobrze dobrać raki?
Jak dobrze dobrać raki do zimowej aktywności
W ostatnich latach nastąpił ogromny wzrost zainteresowania turystyką zimową w górach. Specyfiką zimowych aktywności jest spora liczba ekwipunku jaki musimy posiadać, a także umiejętności by sprawnie i bezpiecznie się nim posługiwać.
Jednym z podstawowych elementów wyposażenia zimowego turysty i wspinacza są raki. Bardzo oględnie możemy powiedzieć, że jest kawałek metalu z ostrymi wycięciami, który przyczepiamy do podeszwy buta aby uniknąć poślizgnięcia na śniegu, lodzie czy śliskiej skale. Niby takie proste narzędzie, a wybrać odpowiedni model wcale nie jest tak łatwo. Mam nadzieję, że poniższy tekst przybliży czytelnika chociaż o krok w wyborze idealnych dla siebie raków.
Rodzaje raków
Liczba modeli raków na rynku jest ogromna. Wynika to z pewnej specjalizacji – nie ma produktu który dobrze się nada do każdej aktywności. Jeden model będzie lepiej sprawdzał się do turystyki, drugi do prostego wspinania a jeszcze inny do wspinania w lodzie.
W pierwszej kolejności musimy sobie odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania:
- Do JAKICH butów będziemy mocować raki?
- Do JAKIEJ aktywności chcemy jest stosować?
Podział raków ze względu na sposób ich
mocowania do buta
Co może bardziej decydować o doborze raków niż obuwie, które posiadamy i chcemy je używać zimą w górach? Buty ze względu na kompatybilność z rakami dzielimy na:
- Bez rantów
- Z rantem z tyłu
- Z rantem z przodu i z tyłu
Razem z obecnością rantów zazwyczaj wiąże się parametr sztywności danego obuwia: podeszwa buta bez rantów będzie najbardziej miękka, zaś but z dwoma rantami będzie miał zazwyczaj sztywniejszą podeszwę. Co nam jeszcze daję ta informacja oprócz kompatybilności z poszczególnymi rodzajami raków? Przede wszystkim powinniśmy wiedzieć, że jeśli posiadamy buty z miękką podeszwą to będzie nam się wygodniej chodziło po płaskim terenie, a źle poruszało i wspinało po stromym zboczu. Wraz z sztywnością podeszwy zwiększa się możliwość wygodnego i bezpiecznego przemieszczania się w stromszym terenie i wspinania.
Raczki
Raczki jest to najprostszy, najtańszy i najbardziej uniwersalny rodzaj ekwipunku zimowego. Należy tu podkreślić, że raczki nadają się do używania tylko i wyłącznie na bardzo proste szlaki o małych nachyleniu. Pasują do każdego rodzaju obuwia (także na adidasy), a ich rozmiary mają szerokie zakresy.
Zastosowanie: proste szlaki, dojścia do schronisk, chodzenie po śniegu/lodzie w warunkach miejskich.
Raczki CAMP Ice Master
Raki paskowe (koszykowe)
Raki koszykowe - dużo mocniejsze i bardziej uniwersalne niż raczki. Podstawowe modele są wykonane z stali, posiadają ok. 12 zębów, pasują do butów górskich z zarówno miękką, jak i sztywną podeszwą. Do ich montażu nie są potrzebne ranty na obuwiu. Zazwyczaj są produkowane w jednym, uniwersalnym rozmiarze. W większości posiadają dwa przednie zęby usytuowane poziomo.
Zastosowanie: zimowa turystyka górska, turystyka lodowcowa, bardzo proste wspinanie, podejście latem pod drogi wspinaczkowe startujące z płatów śniegu/lodowca
Raki automatyczne
Takie raki posiadają druciany pałąk z przodu i klips (dźwignię) z tyłu. Są dedykowane tylko i wyłącznie do butów z rantami z przodu i tyłu, a tym samym do butów z twardą podeszwą. Jest to najbardziej precyzyjny i sztywny rodzaj mocowania . Przedni i tylni moduł są połączone mało elastycznym łącznikiem.
Zastosowanie: wspinanie lodowe, mikstowe, alpejskie, drytooling.
Raki półautomatyczne
Raki półautomatyczne to połączenie dwóch wyżej wymienionych rodzajów mocowań raków. Z przodu znajduje się koszyk, a z tyłu klips-zapadka. Takie raki posiadają półsztywną konstrukcję a ich możliwości dopasowania się do buta są większe niż w przypadku raków paskowych i niższe niż w przypadku raków automatycznych. Klips z tyłu znacznie przyśpiesza ich zakładanie.
Zastosowanie: alpinizm, wspinanie lodowe, ambitna turystyka górska
Materiał wykonania
- Stal – zdecydowana większość raków jest wykonana z różnych stopów stali. Ten materiał gwarantuje wysoką wytrzymałość i trwałość raków, które są narażone na ciągłe uszkodzenia mechaniczne. Jedyna wada zastosowania tego materiału to duża masa produktu.
- Aluminium – raki aluminiowe sprawdzą się jedynie w terenie czysto śnieżnym, gdzie nie będziemy mieli kontaktu ze skałą i twardym lodem. Stosowane są głównie przez skialpinistów i przez wspinaczy gdy latem trasa podejścia pod upatrzona drogę wiedze przez zaśnieżony teren.
Układ zębów
Ilość zębów w rakach waha się pomiędzy 10 a 12 sztuk. Obecność większej ich liczby wpływa korzystnie na wygodę i bezpieczeństwo podczas użytkowania. Mniejsza liczba zębów redukuje masę raków.
Największy wpływ na użytkowanie ma układ przednich zębów, tzw. atakujących.
Dwa przednie zęby usytuowane poziomo idealnie nadadzą się do turystyki, zarówno prostej jak i zaawansowanej, do wspinania w miękkim lub napowietrzonym lodzie i zmarzniętych trawach.
Dwa przednie zęby ułożone pionowo dobrze zdadzą egzamin przy wspinaniu po trudniejszych lodospadach.
Jeden przedni ząb ustawiony centralnie i pionowo idealnie nada się do wspinania w mikście, drytoolingu i trudnego wspinania w twardym lodzie.
Dobór odpowiednich raków do aktywności
– subiektywne porady
Zimowa turystyka z ambicjami na łatwe wspinanie w lodzie/w górach
W tym przypadku decydującym wyznacznikiem będą buty, jakie posiadamy i chcemy używać w tym celu. Jeśli mamy buty bez rantów to wybierzmy podstawowe raki koszykowe tj.: CAMP Stalker
Jeśli mamy buty z rantem w tyłu to wybierzmy ten sam model raków, ale w wersji półautomatycznej.
Kwalifikowana turystyka, alpinizm, średnio-trudne wspinanie
Do wspinania i trudniejszej turystyki będą nam potrzebne niezawodne i stabilne raki. Szukajmy w ofercie półsztywnych lub sztywnych raków o mocnej konstrukcji.
Do butów z dwoma rantami dobrze sprawdzą się raki CAMP C12, dostępne we wszystkich trzech wersjach.
Raki automatyczne CAMP C12
Raki CAMP C12 - wersja koszykowa i półautomatyczna
Wspinanie w skale i lodzie
W rakach wspinaczkowych powinniśmy mieć możliwość wymiany przednich zębów, które bardzo szybko się zużywają. Najcenniejszym parametrem będzie jednak sztywna i niezawodna konstrukcja. Podstawowym rodzajem raków wspinaczkowych w ofercie CASSIN jest sprawdzony model C14:
Raki autoamtyczne CASSIN C14
W katalogu CASSIN znajdziemy równie dużo bardziej zaawansowane technologicznie i konstrukcyjnie narzędzie. Mowa tutaj o rakach z najwyższej półki, czyli o modelu Blade Runner:
Raki automatyczne CASSIN Blade Runner - dostępne również w wersji Alpine
Ski-alpinizm
W tym przypadku raki przez większość czasu nosimy w plecaku, a na buty zakładamy je sporadycznie, raczej trzymając je na awaryjne sytuacje. Większość ski-turowców wybiera raki aluminiowe, takie jak CAMP XCL 390:
Raki aluminiowe CAMP XLC390 - w wersji automatycznej
Bardzo sprawdzone i polecane są także raki XCL Nanotech o konstrukcji wzmocnionej stalowymi elementami zwiększając żywotność i wytrzymałość:
Raki automatyczne CAMP XLC Nanotech - aluminiowe ze wzmocnieniami stalowymi
Kilka rad dla osób kupujących raki:
- Zawsze przed zakupem przymierzaj raki do butów, w jakich chcesz ich używać
- Kupuj raki ze sklepu a nie z rynku wtórnego – w ten sposób znasz ich całą historię i dbasz o swoje bezpieczeństwo
- Nie bój się wydać więcej na dobre raki – jest to inwestycja na lata
- Sam sprzęt to nie wszystko! Naucz się dobrze chodzić w rakach przed wyjściem na trudne szlaki w zimowych warunkach! Zapisz się na odpowiednie szkolenie górskie lub poproś o pomoc doświadczonych kolegów.
- Dbaj o swoje raki – nie zostawiaj ich mokrych w pokrowcu na dłuższy czas aby nie rdzewiały
- Dobierz swoje raki do butów – sztywne raki założone na buty z miękką podeszwą nie będą dobrze działać
Piotr Sułowski (Szkoła Wspinania Alpstudio http://alpstudio.com.pl/)